Obowiązkowe zgłoszenie w niemieckiej izbie rzemieślniczej

Przedsiębiorcy z Polski świadczący usługi w Niemczech powinni mieć na uwadze wymogi prawa niemieckiego związane ze zgłoszeniem w izbie rzemieślniczej  (Handwerkskammer).  

W dzisiejszym wpisie prezentujemy najważniejsze informacje, które dotyczą tego właśnie tematu.

Na wstępie należy zauważyć, że kwestie dotyczące przedmiotowego zgłoszenia w izbie rzemieślniczej na terytorium Niemiec są regulowane w niemieckim prawie w dwóch aktach prawnych:

• rozporządzeniu z dnia 18 marca 2016 r. o wymogach dla wykonywania rzemiosła wymagającego uzyskania zezwolenia (tzw. EU/EWR-Handwerk-Verordnung) – kluczowe znaczenie mają postanowienia § 8 i 9, dotyczące odpowiednio wymogów dla świadczenia usług oraz zgłoszenia ich wykonywania;

• ustawie z 17 września 1953 r. o zasadach działania rzemiosła (tzw. Handwerksordnung) – przede wszystkim jej załącznik A zawierający wykaz rzemiosł, dla których wykonywania konieczne jest uzyskania zezwolenia.

Rodzaje rzemiosł określonych w rozporządzeniu

Podstawową kwestią jest określenie, jakich dokładnie rzemiosł dotyczą przepisy § 8 i 9 rozporządzenia, a co za tym idzie również specjalne wymogi odnośnie ich wykonywania. Tu odesłać należy do wspomnianego załącznika A, wymieniającego łącznie 53 rzemiosła. Spośród nich przykładowo wskazać można przykładowo na zawód: murarza, betoniarza, cieśli, dekarza, studniarza, montażysty rusztowań, budowniczych dróg, osób zajmującej się izolacją cieplną i akustyczną, malarza, lakiernika, hydraulika, elektrotechnika, instalatora, fryzjera czy wreszcie szklarza. Wykonywanie któregokolwiek z wyszczególnionych w załączniku A rzemiosł podlega zasadom wyartykułowanym w § 8 i 9 rozporządzenia.

Zgłoszenie do urzędu

Kluczowym obowiązkiem w przypadku woli podjęcia świadczenia jednego z ww. 53 rzemiosł jest uprzednie powiadomienie o tym właściwego urzędu. Należy jednak mieć na uwadze, że wobec kilku rzemiosł (wskazanych w punktach 12 i 33-37 załącznika A) rygor ten został zaostrzony, bowiem oprócz powiadomienia wymagane jest również sprawdzenie kwalifikacji zawodowych przez właściwy organ.

Przejściowe i okazjonalne wykonywanie usług w Niemczech

Przechodząc do szczegółów – pierwszym istotnym przepisem jest § 8 rozporządzenia. Zgodnie z jego ust. 1, obywatele spoza Niemiec, nieutrzymujący na ich terytorium siedziby swej działalności (filii, oddziału, praktyki etc.), mają prawo przejściowego i okazjonalnego wykonywania w Niemczech usług w ramach rzemiosł wskazanych w załączniku A, jeżeli w państwie pochodzenia zgodnie z prawem utrzymują taką siedzibę (filię, oddział, praktykę etc.) na potrzeby świadczenia porównywalnych czynności (usług). Jednakże, w przypadku, gdy ich państwo pochodzenia nie wymaga do wykonywania tychże czynności (usług) określonych kwalifikacji zawodowych i wobec tego ich wykonawca nie dysponuje żadnym reglamentowanym wykształceniem (które to pojęcie definiuje § 3 ust. 2 zdanie 2 rozporządzenia) do ich świadczenia, to wykonywanie usług w Niemczech na zasadach wskazanych w zdaniu poprzedzającym jest możliwe wyłącznie, gdy czynności w kraju pochodzenia były faktycznie i zgodnie z prawem wykonywane w pełnym wymiarze czasu pracy przez co najmniej rok, nie dawniej jednak niż przed dziesięcioma laty.

Sprawdzenie kwalifikacji zawodowych

Z kolei § 8 ust. 2 rozporządzenia stanowi, że w przypadku, gdy obywatel innego kraju zamierza w Niemczech po raz pierwszy świadczyć usługi mające charakter jednego z rzemiosł, o których mowa w punktach 12 i 33-37 załącznika A, to właściwy organ przed rozpoczęciem ich wykonywania dokona sprawdzenia kwalifikacji zawodowych tej osoby, jeżeli wykonywanie zamierzonych usług z niewystarczającymi kwalifikacjami mogłoby grozić dużym ryzykiem dla zdrowia lub bezpieczeństwa ich odbiorców. Uszczegóławiając powyższe – do katalogu rzemiosł objętych regulacją § 8 ust. 2 rozporządzenia należą: kominiarz, optyk, audiolog, technik ortopeda, szewc ortopedyczny oraz technik dentystyczny.

Procedura dokonania zgłoszenia świadczenia usług mających charakter rzemiosł określonych w załączniku A

W drugiej kolejności należy się odnieść do § 9 rozporządzenia, który reguluje formalnoprawne kwestie związane ze zgłoszeniem świadczenia usług mających charakter rzemiosł określonych w załączniku A.

Wedle jego ust. 1, wykonawca usług zobowiązany jest do pisemnego albo elektronicznego powiadomienia właściwego urzędu o zamierzonym świadczeniu usług przed rozpoczęciem ich świadczenia, jednocześnie udowadniając za pomocą stosownych dokumentów spełnienie przesłanek, o których mowa w § 8 ust. 1 rozporządzenia. Zaznaczyć należy, że w oparciu o praktykę i doświadczenie za taki dokument uznać można przede wszystkim wydawane na terenie Polski zaświadczenie stwierdzające charakter, okres i rodzaj działalności wykonywanej w Rzeczypospolitej Polskiej, które wraz z tłumaczeniem przysięgłym przedkłada się do niemieckiego urzędu.

W kwestii zaś ustalenia urzędu, który należy powiadomić, to następuje to z uwagi na miejsce pierwszego podjęcia wykonywania usług. Zasadniczo urzędem tym jest właściwa dla danego obszaru izba rzemieślnicza (Handwerkskammer).

Jeżeli spełnione zostaną wymogi z § 8 ust. 1 rozporządzenia, możliwe jest rozpoczęcie świadczenia usług natychmiast po dokonaniu powiadomienia (§ 9 ust. 2 zdanie pierwsze rozporządzenia). Nie dotyczy to jednak rzemiosł wymienionych w punktach 12 i 33-37 załącznika A, które mogą być wykonywane dopiero, gdy właściwy urząd poinformuje, że nie ma konieczności weryfikacji kwalifikacji zawodowych bądź też takie wystarczające kwalifikacje zostały już potwierdzone.

W praktyce, jeżeli cały proces przebiegnie pomyślnie, właściwy urząd wystawia potwierdzenie o spełnieniu wymogu powiadomienia zgodnie z § 9 rozporządzenia (Bestätigung über die Erfüllung der Anzeigepflicht nach § 9 EU/EWR HwV). Tego rodzaju dokument ma formę pisemną i zostaje przesłany bezpośrednio do wnioskodawcy.

Natomiast § 9 ust. 3 rozporządzenia porusza istotną kwestię ważności wydanych potwierdzeń. Wskazuje bowiem, że powiadomienie należy ponawiać co każde dwanaście miesięcy, licząc od dnia ostatniego zgłoszenia.

W razie dalszego zainteresowania kwestiami poruszonymi w niniejszym artykule prosimy o kontakt. 

r.pr. dr Katarzyna Styrna - Bartman, r.pr. Rafał Garus, Wszystkie prawa zastrzeżone.