Czy polska firma musi uczestniczyć w Soka – Bau?

Krajowi przedsiębiorcy delegujący pracowników do Niemiec niejednokrotnie zadają sobie pytanie, czy faktycznie rodzaj wykonywanej przez nich działalności uzasadnia ich przynależność do niemieckiej kasy urlopowej Soka – Bau. Przynależność do Soka – Bau to nie tylko obowiązek finansowy po stronie pracodawcy, ale także obowiązki administracyjne.

W praktyce można powiedzieć, że krajowi przedsiębiorcy dzielą się na trzy grupy:

• firmy, które płacą składki do Soka – Bau zgodnie z regulacjami prawa niemieckiego, działając w ten sposób poprawnie,

• firmy, które płacą składki do Soka – Bau, choć zgodnie z prawem niemieckim nie musiałyby tych składek płacić, jednak ich działalność tak została zakwalifikowana, a firmy te nie podjęły polemiki z Soka – Bau odnośnie obowiązku przynależności do niemieckiej kasy urlopowej,

• firmy, które nie płacą składek do Soka – Bau, choć być może powinny to robić.  

W dzisiejszym wpisie chciałabym się skupić na tej drugiej grupie firm, czyli przedsiębiorcach, którzy płacą składki lub też zostali uznani przez Soka – Bau jako podlegające pod obowiązek przynależności do Soka – Bau, mimo że firmy te niekoniecznie podlegają pod ten obowiązek.

Informacja do Soka – Bau o rodzaju prowadzonej działalności  

Przyczyna niepowodzenia częstokroć leży na początku działalności po stronie nieprawidłowego lub też niewystarczająco precyzyjnego poinformowania Soka – Bau o zakresie prowadzonej działalności. Czasami jednak zagadnienie jest znacznie bardziej skomplikowane z uwagi na niejednoznaczność niemieckich przepisów, jak należy kwalifikować określone rodzaje działalności. O tym jak temat ten może okazać się skomplikowany, przekonała się już niejedna firma, która weszła w spór prawny z Soka – Bau w kontekście obowiązku przynależności do kasy urlopowej. W wielu przypadkach można tego jednak uniknąć i uzyskać rozstrzygnięcie Soka – Bau, które będzie dla przedsiębiorcy pozytywne. Należy się jednak do tego odpowiednio przygotować.

Definicja działalności budowlanej a Soka – Bau

Zaczynając od zasad ogólnych, przedsiębiorstwo jest objęte obowiązkiem przynależności do układu zbiorowego Soka - Bau, jeżeli większość jego godzin pracy jest poświęcana na czynności, które wchodzą w zakres § 1 ust. 2 sekcja I-V układu VTV. Zgodnie z § 1 ust. 2 sekcja I zakresem obowiązywania układu objęte są firmy, które zgodnie z przedmiotem swojej działalności komercyjnie zajmują się wykonywaniem budynków. Jednak pod układ VTV podlegają także te firmy, które komercyjnie wykonują prace budowlane, polegające na budowie, naprawie, konserwacji, modyfikacji lub usuwaniu budynków (sekcja II) lub też wykonują komercyjnie inne usługi budowlane (sekcja III). Sekcja IV i V zawiera szczegółowy wykaz prac, które mogą być uznane za prace budowlane, choć wykaz ten nie jest wyczerpujący i w każdym przypadku prace danej firmy należy ocenić także z perspektywy klauzul ogólnych sekcji I – III.

Na pierwszy rzut oka definicja działalności budowlanej nie budzi większych wątpliwości, ale w praktyce może przysporzyć wiele trudności zwłaszcza w przypadku tych działalności, które nie mają jednoznacznie „budowlanego“ charakteru. Takie działalności występują w praktyce bardzo często i to one nas w dzisiejszym wpisie szczególnie interesują.

Działalności „mieszane“ a Soka – Bau. Prace budowlane, elektromonterskie, hydrauliczne

Jak bowiem należy postąpić w sytuacji, w której firma zajmuje się np. działalnością elektromonterską, albo elektryczną, ale przy okazji wykonuje prace budowlane (np. kładzie światłowody)? A jak odnaleźć się w sytuacji, w której firma wykonuje prace hydrauliczne, ale przy okazji tych prac prowadzi także w określonym zakresie prace budowlane? Jeszcze inny problem mają firmy zajmujące się na przykład konstrukcjami stalowymi, silosami, itp.

 W powyższych przypadkach bardzo wiele zależy od ustalenia odpowiedzi na pytanie:

• na czym dokładnie polegają wykonywane czynności,
• czy faktycznie czynności te wymagają określonych kwalifikacji,
• jaki jest stosunek prac tak zwanych niebudowlanych do prac budowlanych,
• czy można je kwalifikować jako prace pomocnicze, czy też prace główne.

Jeżeli w danym przypadku wykonywane są prace budowlane i prace pomocnicze, wówczas można uznać, że prace pomocnicze, które są niezbędne do prawidłowego wykonania prac budowlanych, a zatem są z nimi związane, również muszą zostać do nich zakwalifikowane, co orzekł niemiecki sąd pracy w wyroku BAG z dnia 30 października 2019 r., sygn. 10 AZR 177/18.

Ciekawe wnioski można znaleźć w orzeczeniu Federalnego Sądu Pracy z dnia 18 grudnia 2019 r., sygn. 10 AZR 424/18. W sprawie tej sąd zajmował się tematyką układania i instalacji rur. Wskazał, że prace związane z budową rurociągów w rozumieniu przepisów układu zbiorowego VTV obejmują wszystkie prace związane z układaniem i instalacją rur. Dodatkowe prace są w tym przypadku także traktowane jako budowlane, jeżeli służą przygotowaniu, połączeniu lub stanowią inne powiązane czynności, bez których nie można wykonać prac związanych z budową rurociągu (wyrok BAG z dnia 21 stycznia 2015 r., sygn. 10 AZR 55/14). Prace budowlane to zatem także te czynności, które są niezbędne do prawidłowego wykonania prac budowlanych (BAG 21 stycznia 2015 r., sygn. 10 AZR 55/14).

Tabela i dokumenty składane do Soka – Bau

Tabela, którą przedsiębiorca wypełnia składając dokumenty do Soka – Bau, powinna być wypełniona w oparciu o dane przedsiębiorcy w zakresie dotyczącym jego działalności w Niemczech, a także w kraju i ogólnie na świecie. W praktyce jednak w przypadku delegowania pracowników do Niemiec, przede wszystkim zakres działalności w Niemczech będzie brany pod uwagę. Jeżeli firma wykonuje więc stricte prace budowlane, to nie ma problemu, ale co, jeżeli wykonuje także usługi tzw. okołobudowlane? 

Niewątpliwie okoliczności każdej sprawy i każdego przedsiębiorcy muszą być oceniane indywidualnie w każdej sprawie, choć  znajomość powyższych zasad oraz skrupulatność w wypełnianiu dokumentów do Soka - Bau może uchronić przed niesłusznym zakwalifikowaniem działalności jako budowlanej w rozumieniu Soka – Bau.

W razie zainteresowania powyższą tematyką, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią lub udziału w szkoleniach organizowanych przez naszą Kancelarię.

Więcej informacji na temat aktualnych szkoleń znajdziecie Państwo w zakładce „Szkolenia”.

dr Katarzyna Styrna – Bartman LL.M., radca prawny. Wszystkie prawa zastrzeżone.

O nas