Czy polska firma musi płacić podatek w Niemczech, co musisz wiedzieć?

W dzisiejszym wpisie chciałabym poświęcić więcej uwagi tematowi podatkowemu, a konkretnie postaramy się odpowiedzieć na pytanie, czy polska firma w Niemczech powinna płacić podatki w Niemczech w sytuacji gdy wykonuje na terytorium Niemiec zlecenia. Dodam, że dla celów niniejszego artykułu pod pojęciem polskiej firmy rozumiemy firmę zarejestrowaną w Polsce, która wykonuje określone usługi w Niemczech.

W pierwszej kolejności należy mieć na uwadze, że na tak sformułowane pytanie jak w tytule naszego artykułu, nie można udzielić jednej odpowiedzi, tak lub nie, gdyż to okoliczności danego kontraktu, charakter wykonywanych usług, a także częściowo branża, w której są wykonywane prace, będą determinować obowiązki podatkowe polskiego przedsiębiorcy wobec niemieckiego fiskusa. Kwestie te uregulowane zostały przede wszystkim w polsko – niemieckiej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania, ale nie można zapominać, że w niektórych przypadkach także prawo niemieckie będzie miało zastosowanie.

Branżą, która potencjalnie może być najbardziej dotknięta obowiązkami podatkowymi na terytorium Niemiec, jest branża budowlana. Każda firma budowlana działająca w Niemczech, czy to jako generalny wykonawca, czy też jako podwykonawca, powinna znać podstawowe zasady w tej kwestii. Na co warto zwrócić uwagę?

W dzisiejszym wpisie poświęcimy więcej uwagi zakładowi podatkowemu.

Zakład podatkowy w Niemczech

Kiedy powstaje zakład podatkowy w rozumieniu art. 5 Umowy?

Zgodnie z art. 5 ust. 1 Umowy określenie "zakład" oznacza stałą placówkę, przez którą całkowicie lub częściowo prowadzona jest działalność przedsiębiorstwa.

Określenie "zakład" obejmuje w szczególności miejsce zarządu, filię, biuro, fabrykę, warsztat.

Plac budowy lub prace budowlane albo instalacyjne stanowią zakład tylko wtedy, jeżeli trwają one dłużej niż dwanaście miesięcy.

W naszym wpisie skupimy się na powyższych kwestiach, pomijając sytuacje, w których zakład podatkowy nie powstaje (wyłączenia negatywne), czy też kwestie szczególne związane z posiadaniem przedstawicielstwa, maklera tudzież pełnomocnika na terytorium Niemiec. Pomijamy także zagadnienia spółek kontrolowanych.

Z przepisu (art. 5 ust. 2 Umowy) wynika, że firma prowadząca działalność na terytorium Niemiec przez okres dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli jest to plac budowy lub prace budowlane albo instalacyjne, powinna liczyć się z powstaniem tzw. zakładu podatkowego.

Posiadanie zaś zakładu podatkowego w Niemczech oznacza, że zyski przedsiębiorstwa, które można przypisać temu zakładowi, podlegają opodatkowaniu właśnie w tym państwie, w którym zakład powstał.

Zgodnie z art. 5 ust. 2 Umowy:
„zyski przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że przedsiębiorstwo prowadzi działalność gospodarczą w drugim Umawiającym się Państwie poprzez położony tam zakład. Jeżeli przedsiębiorstwo wykonuje działalność w ten sposób, to zyski przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane w drugim Państwie, jednak tylko w takiej mierze, w jakiej mogą być przypisane temu zakładowi.“

W praktyce oznacza to sytuację, w której polska firma w Niemczech, będzie zobowiązana płacić podatek dochodowy w Niemczech od zysków, które uzyskała w Niemczech. Konsekwencje powstania zakładu podatkowego są jednak dalej idące. W świetle bowiem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (art. 15 ust. 2 pkt 3 Umowy) wynagrodzenie pracownika delegowanego do Niemiec podlega opodatkowaniu w Niemczech, jeżeli jest ponoszone przez zakład w drugim państwie.

Zgodnie bowiem z art. 15 ust.  2 pkt 3 Umowy

Bez względu na postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu wynagrodzenie, jakie osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie otrzymuje z pracy najemnej, wykonywanej w drugim Umawiającym się Państwie, podlega opodatkowaniu tylko w pierwszym Państwie, jeżeli: (…) c) wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w drugim Państwie.

Skutki powstania zakładu podatkowego w Niemczech

Powstanie zakładu podatkowego w Niemczech oznacza zatem nie tylko obowiązki podatkowe w Niemczech odnoszące się do opodatkowania zysków przedsiębiorstwa, ale i obowiązki w zakresie podatku dochodowego pracowników delegowanych (także tych, którzy nie przekroczyli „183 dni“ pobytu na terytorium Niemiec).

Warto znać powyższe regulacje, i o ile to jest możliwe, jeszcze przed rozpoczęciem realizacji kontraktu w Niemczech, określić, czy zachodzi ryzyko powstania zakładu podatkowego, czy też wobec perspektywy powstania zakładu podatkowego, przedsiębiorca jest świadom, jakie wiążą się w tym konsekwencje.

„Nagłe“ powstanie zakładu podatkowego może bowiem przysporzyć nie lada problemów, z obowiązkiem odprowadzenia podatku dochodowego za pracowników w Niemczech, włącznie.

Przejście na taki system rozliczenia podatkowego po zapłaceniu podatku dochodowego w Polsce, może okazać się wyzwaniem. Należy bowiem pamiętać, że to pracownik, a nie pracodawca może wystąpić o stwierdzenie nadpłaty podatku dochodowego w polskim urzędzie skarbowym.

Kiedy powstaje zakład podatkowy dla firmy budowlanej w Niemczech?

Mając na uwadze przesłanki powstania zakładu podatkowego dla firmy budowlanej, w sytuacjach, w których plac budowy lub prace budowlane/instalacyjne trwają ponad 12 miesięcy, warto szczegółowo przeanalizować, czy planowane przedsięwzięcie może uzasadniać powstanie zakładu podatkowego w Niemczech. Określenie jednak, czy w okolicznościach danego przypadku takie ryzyko zachodzi, nie zawsze jest proste i częstokroć wymaga szczegółowej analizy planowanych budów, z uwzględnieniem między innymi miejsca i czasu ich wykonania na terytorium Niemiec, powiązań pomiędzy budowami, podmiotu zlecającego budowy.

Skutki powstania zakładu podatkowego

W przypadku powstania zakładu podatkowego, firma będzie zobowiązana płacić podatki w Niemczech, zarówno podatek dochodowy od zysków osiągniętych na terytorium Niemiec (art. 7 ust. 1 Umowy), jak i podatek dochodowy pracowników delegowanych (art. 15 ust. 2 pkt 3 Umowy).  

Zakład podatkowy w podatku dochodowym

Niezależnie od zakładu podatkowego w rozumieniu polsko – niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, warto mieć na uwadze także regulacje zakładu podatkowego w podatku dochodowym pracowników. Jest to instytucja prawna o podobnie brzmiącej nazwie, lecz zupełnie innych przesłankach jej powstania i zasadach stosowania. O tym więcej w naszym wpisie.

dr Katarzyna Styrna – Bartman LL.M., radca prawny, Wszystkie prawa zastrzeżone.