Ubezpieczenie zdrowotne członka rodziny pracownika za granicą

Coraz częściej polscy pracodawcy decydują się na zatrudnianie polskich pracowników na podstawie umów o pracę w kraju wykonywania pracy, rezygnując w ten sposób z delegowania na rzecz klasycznego zatrudnienia za granicą (na temat opłacalności takiej formy zatrudnienia oraz związanych z tym konsekwencji napiszę w kolejnym artykule). Zastosowanie powyższego modelu zatrudnienia jest równoznaczne z ubezpieczeniem pracowników  (ubezpieczenie społeczne) za granicą, np. w Niemczech. Dlatego też powstaje pytanie o ubezpieczenie zdrowotne członków rodziny (małżonek oraz dzieci) takich pracowników. Czy podobnie jak w Polsce podlegają oni pod system ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce, jeżeli członek rodziny – pracownik jest ubezpieczony np. w Niemczech? Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. Powyższe zagadnienie reguluje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/ 2004r. z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz rozporządzenie wykonawcze (WE) nr 987/2009. Jeżeli zatem przykładowo mąż/ojciec jest ubezpieczony w Niemczech w związku z jego zatrudnieniem na terytorium Niemiec, jego rodzina w Polsce korzysta z pełnego ubezpieczenia zdrowotnego na terytorium Polski.

Poświadczenie S1 (dawniej E 109)

Aby jednak bez problemu korzystać ze świadczeń zdrowotnych, ubezpieczeni powinni postarać się o uzyskanie specjalnego poświadczenia S1, które uprawnia do korzystania z pełnego zakresu świadczeń przewidzianych w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Formularz S1 stosuje się właśnie w sytuacji, w której osoba (lub członek jej rodziny) ma miejsce zamieszkania na terytorium innego państwa niż państwo, w którym wykonywana jest praca. W formularzu S1 (punkt 1.7). wskazuje się status osoby podlegającej ubezpieczeniu (1.7.2. – członek rodziny ubezpieczonego).

Kto wystawia poświadczenie S1 i jaka jest procedura?

Dokument S1 potwierdza uprawnienia ubezpieczonego (lub członka jego rodziny) do opieki zdrowotnej w państwie zamieszkania od momentu zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego w zagranicznej instytucji. A zatem w przypadku zatrudnienia męża/ojca w Niemczech, dokument S1 wystawia właściwa kasa chorych w Niemczech.

Po otrzymaniu dokumentu S1 z niemieckiej kasy chorych należy go niezwłocznie zarejestrować w instytucji ubezpieczenia zdrowotnego, którą w Polsce jest Narodowy Fundusz Zdrowia. Po rejestracji formularza w NFZ osoby wskazane w dokumencie S1 (a zatem w omawianym przypadku członkowie rodziny ubezpieczonego) powinny otrzymać w NFZ wewnętrzny dokument uprawniający je do pełnego zakresu opieki zdrowotnej w zakresie i na zasadach obowiązujących w Polsce. W razie skorzystania na terytorium Polski ze świadczeń zdrowotnych gwarantowanych przez polski NFZ, niemiecka instytucja, w której osoba jest ubezpieczona, zwraca NFZ koszty związane z udzieleniem świadczeń zdrowotnych członkom rodziny ubezpieczonego.

Przykład

Polski pracownik pracuje na terytorium Niemiec. Jego żona nie pracuje i wraz z dziećmi przebywa na terytorium Polski. W takim przypadki właściwa instytucja niemiecka (kasa chorych) wystawia dla żony i dzieci druk S1, który następnie żona przedkłada we właściwym oddziale w NFZ w Polsce. To jednak według polskiego prawa dokonuje się oceny, w jakim zakresie pracownik i jego żona z dziećmi mają prawo do uzyskania świadczeń zdrowotnych w Polsce. Inaczej ujmując, żona wraz z dziećmi ma prawo do takich świadczeń zdrowotnych jakie gwarantuje NFZ w Polsce.

W praktyce to pracodawca wraz z zagranicznym biurem księgowym, które obsługuje jego firmę, załatwia za granicą wszelkie formalności związane z poświadczeniem formularza S1 dla pracownika i jego rodziny.

Przydatne linki

Formularz S1 w języku niemieckim

dr Katarzyna Styrna - Bartman LL.M., Wszelkie prawa zastrzeżone.