Postępowanie upadłościowe w Niemczech - praktyczny poradnik dla wierzycieli

Autorka: Hanna Ursel – prawnik w BLU Kancelarii Radcy Prawnego dr Katarzyna Styrna-Bartman.

Spis treści:

1. Skąd dowiedzieć się o upadłości kontrahenta?
2. Jak wygląda postępowanie upadłościowe w Niemczech?
3. Forderungsanmeldung – zgłoszenie wierzytelności
4. Zakończenie postępowania i podział środków
5. Prawo do wyłączenia
6. O czym warto pamiętać
7. Sekcja FAQ
8. Checklista

Współpraca z zagranicznymi przedsiębiorcami niesie wiele korzyści dla polskich firm, otwiera nowe rynki i zwiększa sprzedaż. Zdarza się jednak czasami, że współpraca nie kończy się „happy endem”. Jednym z najtrudniejszych scenariuszy jest ogłoszenie upadłości przez kontrahenta zagranicznego, co może pozostawić polskiego przedsiębiorcę z niezapłaconymi fakturami i niepewną sytuacją finansową. Jak wtedy postąpić? Na to pytanie odpowiemy w dzisiejszym artykule, przybliżając zasady postępowania upadłościowego w Niemczech i praktyczne rozwiązania dla polskich firm.

Skąd dowiedzieć się o upadłości kontrahenta?

O wszczęciu niemieckiego postępowania upadłościowego kontrahent może dowiedzieć się:

• z oficjalnego rejestru ogłoszeń upadłościowych dostępnego na stronie: https://neu.insolvenzbekanntmachungen.de/ap/suche.jsf,
• jeśli został wskazany syndykowi jako potencjalny wierzyciel - wtedy otrzyma pismo z sądu,
• po sprawdzeniu kontrahenta w wywiadowni gospodarczej np. Schufa.

Jak wygląda postępowanie upadłościowe w Niemczech?

Postępowanie upadłościowe w Niemczech (Insolvenzordnung) rozpoczyna się na wniosek dłużnika lub wierzyciela, jeśli dłużnik jest niewypłacalny lub nadmiernie zadłużony. Po otwarciu postępowania sąd wyznacza syndyka, który przejmuje kontrolę nad majątkiem przedsiębiorstwa. W tym czasie wierzyciele mogą zgłaszać swoje roszczenia i czekać na ich weryfikację.

Forderungsanmeldung – zgłoszenie wierzytelności

Po ogłoszeniu upadłości wierzyciele są wzywani do złożenia Forderungsanmeldung, czyli zgłoszenia wierzytelności. To najważniejszy obowiązek wierzyciela. Zgłoszenia dokonuje się na specjalnym formularzu, w którym należy podać: dane dłużnika i wierzyciela, kwotę roszczenia, podstawę żądania.

Do wniosku trzeba dołączyć dokumenty potwierdzające istnienie długu, np. faktury i wezwania do zapłaty. Ważne jest także uzyskanie sygnatury sprawy, aby prawidłowo oznaczyć dokumenty.

Wniosek należy złożyć w terminie wskazanym w postanowieniu o otwarciu postępowania.

Po złożeniu dokumentów wierzyciel musi oczekiwać na działania syndyka masy upadłościowej, który od chwili otwarcia postępowania przejmuje pełną kontrolę nad majątkiem dłużnika. Syndyk odpowiada za weryfikację zgłoszonych wierzytelności, sporządzenie tabeli wierzytelności, ocenę zasadności roszczeń, a także prowadzenie przedsiębiorstwa dłużnika oraz proces likwidacji lub restrukturyzacji majątku. Wierzyciel, mimo złożenia zgłoszenia, nie ma wpływu na sposób prowadzenia postępowania i nie może samodzielnie dochodzić spłaty długu poza toczącym się postępowaniem, czy też przyspieszyć rozpoznanie sprawy.

Zakończenie postępowania i podział środków

Po zakończeniu procesu weryfikacji roszczeń syndyk przystępuje do spieniężania majątku, sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego części oraz przygotowania planu podziału. Dopiero po przeprowadzeniu wszystkich tych działań możliwe jest wypłacenie wierzycielom należnych kwot. Proces ten może trwać nawet kilka lat, w zależności od złożoności sprawy, liczby wierzycieli oraz wartości majątku dłużnika. Wierzyciele otrzymują informacje o postępach w postępowaniu w formie oficjalnych komunikatów sądowych i pisemnych zawiadomień.

Prawo do wyłączenia

Warto pamiętać, że w niektórych przypadkach dłużnik może nadal posiadać przedmioty należące do wierzyciela. Jeśli wierzyciel chce odzyskać takie rzeczy i jest to możliwe, może skorzystać z tzw. prawa do wyłączenia. Prawo to pozwala na domaganie się zwrotu konkretnych przedmiotów, które pozostają własnością wierzyciela i nie wchodzą do masy upadłościowej. W praktyce oznacza to, że przedmioty te mogą zostać wyłączone z podziału między innych wierzycieli. Należy jednak pamiętać, że w ramach stosunku umownego między wierzycielem a dłużnikiem nie zawsze występują takie przedmioty, a wierzyciel nie zawsze będzie chciał je odzyskać. W każdym przypadku odzyskanie rzeczy wymaga kontaktu i współpracy z syndykiem masy upadłościowej, który odpowiada za weryfikację roszczeń i dysponowanie majątkiem dłużnika.

O czym warto pamiętać

Postępowanie upadłościowe w Niemczech, choć sformalizowane i często wieloletnie, daje wierzycielom możliwość dochodzenia swoich należności pod warunkiem zachowania wszystkich terminów i obowiązków formalnych. Kluczem jest szybka reakcja, właściwe udokumentowanie roszczeń oraz świadomość, że to syndyk decyduje o przebiegu postępowania i podziale środków. Teoretycznie wierzyciel może samodzielnie zgłosić wierzytelność i monitorować przebieg postępowania, jednak w przypadku zagranicznych przedsiębiorców dużym ułatwieniem jest wsparcie doświadczonego pełnomocnika. Zadba on o prawidłowe przygotowanie dokumentów, terminowe złożenie zgłoszenia oraz sprawną komunikację z syndykiem, co realnie zwiększa szanse na skuteczne odzyskanie należności.

✅ Sekcja FAQ

❓ Najczęstsze pytania (FAQ)

Jak długo trwa postępowanie upadłościowe w Niemczech?

Proces może trwać od kilku miesięcy do kilku lat, w zależności od złożoności sprawy, liczby wierzycieli i wartości majątku dłużnika.

Co to jest Forderungsanmeldung i dlaczego jest ważne?

To zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Bez niego nie zostaje się uwzględnionym w podziale masy upadłościowej.

✅ Checklista dla wierzyciela w niemieckim postępowaniu upadłościowym

• Sprawdzenie czy Państwa kontrahent ogłosił upadłość w Niemczech.
• Uzyskanie decyzji sądu o otwarciu postępowania upadłościowego.
• Przygotowanie dokumentów potwierdzających roszczenia (faktury, wezwania do zapłaty).
• Wypełnienie formularza Forderungsanmeldung im Insolvenzverfahren.
• Złożenie wniosku w terminie określonym przez sąd.
• Monitorowanie działania syndyka i oficjalnych komunikatów sądowych.
• Sprawdzenie, czy w posiadaniu dłużnika znajdują się przedmioty należące do Państwa - w razie potrzeby można skorzystać z prawa do wyłączenia.
• Śledzenie procesu spieniężania majątku i przygotowania planu podziału.
• Rozważenie wsparcia profesjonalnego pełnomocnika, szczególnie w kontaktach z syndykiem.

Zobacz jeszcze:

• Gdy niemiecki kontrahent nie płaci faktury polskiej firmy
• Jak radzić sobie z niemieckimi kontrahentami? Historia z praktyki
• Podatkowe konsekwencje delegowania dla umów zlecenia

W razie zainteresowania powyższą tematyką, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią lub udziału w szkoleniach organizowanych przez naszą Kancelarię.

Więcej informacji na temat aktualnych szkoleń znajdziecie Państwo w zakładce „Szkolenia”.

O mnie

Dr Katarzyna Styrna-Bartman, LL.M. jest radcą prawnym w BLU Kancelarii Prawnej we Wrocławiu oraz autorką bloga bartmanlegalupdates.com, na którym w przystępny i praktyczny sposób analizuje zagadnienia z zakresu prawa delegowania, europejskiego prawa pracy, międzynarodowego prawa podatkowego, prawa umów i dochodzenia roszczeń w transgranicznych relacjach gospodarczych.  

Specjalizuje się w obsłudze firm prowadzących działalność transgraniczną – w szczególności na styku Polski i Niemiec. Na co dzień doradza przedsiębiorcom w sprawach dotyczących zakładów podatkowych, obowiązków rejestracyjnych, delegowania pracowników, sporów sądowych z niemieckimi firmami, umów handlowych. 

Autorka licznych publikacji branżowych, prelegentka i szkoleniowiec. W swojej pracy stawia na jasny przekaz, konkretne rozwiązania i podejście dostosowane do realnych wyzwań biznesowych.

"Nie piszę o przepisach dla samych przepisów – piszę, żeby pomóc firmom zrozumieć ich konsekwencje w praktyce."

Skontaktuj się ze mną pod adresem