Cztery ważne pytania dotyczące delegowania...

Po wakacjach z nowymi siłami powracamy jeszcze bardziej intensywnie do tematyki oddelegowania pracowników za granicę. Zwłaszcza że regulacje dotyczące delegowania pracowników w ramach Unii Europejskiej wywołują w dalszym ciągu wiele wątpliwości i pytań wśród krajowych przedsiębiorców delegujących pracowników za granicę, o czym mam wielokrotnie okazję przekonać się rozmawiając z Państwem na te właśnie tematy. Powyższą niepewność podsycają dodatkowo doniesienia różnych portali internetowych o zagrożeniach z tym związanych. Z mojej perspektywy jako radcy prawnego warto na tę tematykę spojrzeć chłodnym okiem i skupić się na faktach, przepisach i obowiązujących interpretacjach urzędowych oraz orzecznictwie sądowym, a także trochę na cyfrach i rachunkowości. Poniżej przedstawiam cztery pytania, z którymi często mam okazję się spotykać i ... moje odpowiedzi.

1.Czy to prawda, że dyrektywa wdrożeniowa oraz obowiązująca w Polsce od 18 czerwca 2016r. ustawa o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług oznacza koniec delegowania pracowników.

dr Katarzyna Styrna - Bartman

Dyrektywa wdrożeniowa nie wprowadza nowych mechanizmów delegowania pracowników w ramach Unii Europejskiej, lecz jej głównym założeniem jest eliminacja przypadków nieuczciwego delegowania, czy też firm tzw. „skrzynek pocztowych“ zakładanych w celu optymalizacji obciążeń publicznoprawnych wynikających np. z regulacji ubezpieczeń społecznych. Przedsiębiorcy delegujący swoich pracowników za granicę w celu faktycznego świadczenia za granicą usług nie powinni obawiać się nowych regulacji dyrektywy wdrożeniowej.

2.Czy dyrektywa wdrożeniowa i niedawno wprowadzone zmiany wpływają na obowiązki podatkowe i ubezpieczeniowe związane z delegowaniem, w tym na uzyskiwanie zaświadczeń A1?

dr Katarzyna Styrna - Bartman

Dyrektywa wdrożeniowa pozostaje bez wpływu na regulacje dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego wynikające z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (we) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Wynika to wprost z motywu 13 dyrektywy wdrożeniowej, zgodnie z którym podobnie jak w przypadku dyrektywy 96/71/WE niniejsza dyrektywa powinna pozostać bez uszczerbku dla stosowania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009. Niezależnie od powyższego obowiązują także dwustronne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania oparte w duże mierze na Modelowej Konwencji w sprawie podatku od dochodu i majątku OECD, które regulują istotne z punktu widzenia oddelegowania pracowników aspekty rezydencji podatkowej pracowników wykonujących pracę za granicą.

3. Czy propozycje Komisji Europejskiej ogłoszone 8 marca 2016r. wpłyną negatywnie na obowiązujące już zasady oddelegowania pracowników w ramach Unii Europejskiej?

dr Katarzyna Styrna - Bartman

Propozycje zmian w oddelegowaniu ogłoszone przez Komisję Europejską w dniu 8 marca 2016r. mogą okazać się doniosłe w swoich skutkach, gdyż zakładają one zmianę zasad delegowania obowiązujących od ponad 20 lat poprzez zmianę dyrektywy podstawowej 96/71/WE. Przypomnijmy przy tym, iż dyrektywa wdrożeniowa ma „tylko” na celu pewne uściślenie zasad egzekwowania założeń dyrektyw podstawowej, nie stanowi natomiast rewizji jej założeń.

Propozycja Komisji Europejskiej zakłada, iż za tę samą pracę w tym samym miejscu powinno przysługiwać takie samo wynagrodzenie (przyp. dotychczas obowiązuje wyłącznie obowiązek stosowania płacy minimalnej). Dodatkowo zaproponowano zmianę polegającą na obowiązku objęcia pracownika prawem pracy kraju, do którego jest delegowany w przypadku, jeżeli faktyczny lub przewidywany okres delegowania przekracza 24 miesiące. Zakłada się również rozszerzenie mocy obowiązującej układów zbiorowych powszechnie obowiązujących na wszystkie branże gospodarki (obecnie dotyczy to tylko branży budowlanej). Komisja Europejska uzasadnia propozycje zmian koniecznością zapewnienia transparentnych i uczciwych warunków prowadzenia działalności gospodarczej oraz rozwiązania problemu nieuczciwych praktyk. Zwracam jednak uwagę, iż na dzień dzisiejszy parlamenty wielu państw Unii Europejskiej, w tym Polski, zakwestionowały propozycje Komisji Europejskiej, uznając projekt dyrektywy za niezgodny z zasadą pomocniczości (art. 5 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej – TUE), a także podnosząc, iż dotychczasowe regulacje o płacy minimalnej pozwalają na wystarczającą ochronę socjalną pracowników, uwzględniając naturalne różnice w poziomie rozwoju gospodarczego. Na dzień dzisiejszy jednak nie wiemy jaki będzie ostateczny kształt regulacji, a także w jaki sposób wpłyną one realnie na sytuację polskich pracodawców za granicą. Nie zapominajmy bowiem, iż polscy pracodawcy w Niemczech już od lat stosują niemieckie układy zbiorowe w branży budowlanej.

4.W ustawie o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług wprowadzono obowiązek ustanowienia przez pracodawcę osoby upoważnionej do pośredniczenia w kontaktach pracodawcy delegującego na terytorium Polski z Państwową Inspekcją Pracy. Czy pracodawca z Polski ma analogiczny obowiązek delegując pracowników np. do Belgii albo Niemiec?

dr Katarzyna Styrna - Bartman

O tym, czy istnieje obowiązek ustanowienia przedstawiciela pracodawcy na terytorium danego kraju, decyduje prawo państwa przyjmującego. W tym zakresie bowiem każde państwo członkowskie Unii Europejskiej dysponowało swobodą ustawodawczą. W związku z powyższym należy odnieść się w każdym przypadku do regulacji obowiązującej w państwie przyjmującym.

dr Katarzyna Styrna - Bartman LL.M., Wszystkie prawa zastrzeżone.