Potrzebujesz pomocy prawnej skontaktuj się z nami na biuro@blulegal.com
| Delegowanie opiekunek

Szczepienia w Niemczech dla branży opieki / stan prawny na dzień 30 grudnia 2021

W związku ze zmianami w prawie niemieckim, które będą obowiązywać począwszy od dnia 15 marca 2022 r. w kontekście obowiązkowych szczepień dla pracowników instytucji i przedsiębiorstw z szeroko rozumianego sektora medycznego, przedstawiamy poniżej informacje, które w naszej ocenie mogą być istotne dla firm działających w branży opieki domowej w Niemczech. Nasza Kancelaria prezentuje na dzień dzisiejszy stanowisko, zgodnie z którym opiekunowie świadczący usługi opieki domowej w gospodarstwa domowych podopiecznych nie są objęci obowiązkowymi szczepieniami począwszy od dnia 15 marca 2022 r. Kwestię tę będziemy jednak aktualizować na bieżąco w oparciu o interpretacje i wytyczne niemieckich instytucji.  

Obowiązek posiadania statusu osoby zaszczepionej lub ozdrowieńca

§ 20 a ust. 1 niemieckiej ustawy Infektionsschutzgesetz wskazuje, że począwszy od 15 marca 2022 r. pracownicy wskazanych w niniejszym przepisie sektorów muszą posiadać status osoby zaszczepionej lub ozdrowieńca w rozumieniu § 2 nr 2 lub nr 4 Rozporządzenia COVID – 19 Schutzmassnahmen – Ausnahmenverordnung. Do kręgu tych osób należą między innymi osoby zatrudnione w szpitalach, praktykach lekarskich, czy też ośrodkach rehabilitacyjnych. Ustęp 2 tego przepisu rozszerza dodatkowo ten krąg osób na osoby zatrudnione w instytucjach zajmujących się stacjonarną lub częściowo stacjonarną opieką lub zapewnieniem noclegu dla osób starszych, upośledzonych lub wymagających opieki, czy też działających w podobnych instytucjach. Brzmienie tego przepisu jest bardzo ogólne i trudno na podstawie jego brzmienia określić jednoznacznie, które instytucje niemiecki ustawodawca miał na myśli pod pojęciem "voll oder stationäre Einrichtungen zur Betreuung und Unterbringung älterer (...) Menschen." Z jednej strony może być mowa o instytucjach, które trudnią się zapewnieniem opieki i noclegu dla osób starszych, upośledzonych, itp., i na taką interpretację wskazuje gramatyczne brzmienie tego przepisu. Warto jednak mieć na uwadze, że zarówno opieka stacjonarna, jak i częściowo stacjonarna są instytucjami niemieckiego ubezpieczenia pielęgnacyjnego (Pflegeversicherung). Usługa opieki domowej świadczona przez krajowe firmy, będąca połączeniem usługi opieki i prowadzenia gospodarstwa domowego w domu podopiecznego  nie powinna być objęta zakresem tej regulacji, ponieważ nie jest jednak objęta zakresem ubezpieczenia pielęgnacyjnego w Niemczech.

Pracownicy ambulatoryjni także objęci obowiązkiem szczepienia

Przepis § 20 a ust.1 pkt 3 ustawy Infektionsschutzgesetz stanowi dalej, że osoby, które działają w pielęgnacji ambulatoryjnej (ambulanter Pflegedienst) lub w innych przedsiębiorstwach, które oferują podobne usługi w zakresie ambulatoryjnym, co przedsiębiorstwa opisane w punkcie 2, także są objęte obowiązkowymi szczepieniami (lub posiadają odpowiedni status ozdrowieńca). Do tych przedsiębiorstw należą w szczególności przedsiębiorstwa wskazane w przepisie, takie jak m.in. instytucje ambulatoryjnej pielęgnacji zgodnie z § 72 XI Księgi Sozialgesetzbuch, ambulatoryjne instytucje pielęgnacji działające np. we wspólnotach mieszkaniowych, przedsiębiorstwa wykonujące usługi asystenckie w rozumieniu § 78 IX Księgi Sozialgesetzbuch, itd. 

Wobec powyższego treść niniejszego przepisu § 20 a ust. 1 pkt 1-3 Infektionsschutzgesetz nie wskazuje na objęcie nim osób działających w charakterze opiekunów osób starszych działających w ramach tzw. „Betreuung” w prywatnych gospodarstwach domowych.

Betreuung” oder „Pflege

Rozważając niniejszy temat należy także mieć na uwadze, że w prawie niemieckim nie obowiązuje definicja prawna „Betreuung”, mimo iż zakres czynności wykonywanych przez osoby z branży „Betreuung” jest zbliżony czy nawet analogiczny do zakresu czynności wykonywanych w ramach branży „Pflege”. Mimo to w Niemczech obie branże są klasyfikowane odrębnie. Potwierdza to np. wyłączenie branży "Betreuung" spod zakresu IV Rozporządzenia dla branży opieki (PflegeArbbV). „Betreuung” oraz „Pflege” są zatem odrębnymi sektorami, których nie należy ze sobą utożsamiać. Z tego też względu wszelkie nawiązania w ustawie Infektionsschutzgesetz do „Pflege”, czy też „ambulante Pflege” nie powinny być odnoszone do branży opieki domowej wykonywanej w formule „Betreuung”


Mając to na uwadze, spojrzeć należy ponownie na § 20a ust. 1 pkt 3 Infektionsschutzgesetz. Jak była mowa powyżej, operuje on pojęciami związanymi wyłącznie z branżą „Pflege”ambulanter Pflegedienst, voll- oder teilstationäre Einrichtungen, ambulanter Bereich. Jest to kwestia kluczowa – jeśli bowiem ustawa dotyczy podmiotów czy czynności związanych zwyczajowo z branżą „Pflege”, to nie jest możliwe odnoszenie jej przepisów do branży całkowicie odrębnej, tzn. do branży „Betreuung”. Ma to zastosowanie także wtedy, gdy mówimy o „innych przedsiębiorstwach” (weitere Unternehmen), bowiem tutaj także odniesienia dotyczą wyłącznie czynności podejmowanych przez podmioty z branży „Pflege”.

Skutkiem rozróżnienia obu sektorów jest również wyłączenie branży „Betreuung” spod zakresu obowiązywania niemieckiego kodeksu ubezpieczeń społecznych (SGB), zatem również § 78 części IX tego kodeksu. Jeśli zatem firmy z branży „Betreuung” wyłączymy spod zakresu firm oferujących usługi asystenckie w rozumieniu przepisów niemieckiego kodeksu ubezpieczeń społecznych części IX, to zostaje również wyeliminowana podstawa do objęcia opiekunek obowiązkiem szczepień na tej podstawie. 

Z powyższego wynika w naszej ocenie, że na dzień dzisiejszy branża opiekuńcza nie jest objęta obowiązkiem szczepień (bycia ozdrowieńcem) ze skutkiem od dnia 15 marca 2022 r., choć trzeba zaznaczyć, że przepisy nie są do końca jednoznaczne. Warto więc śledzić aktualne doniesienia z Niemiec, aby z całą pewnością ustalić aktualne wytyczne niemieckiego rządu w tym zakresie. 

dr Katarzyna Styrna – Bartman LL.M. 

Katarzyna Styrna-Bartman

Napisz do nas
Potrzebujesz pomocy prawnej skontaktuj się z nami na biuro@blulegal.com

    Napisz do nas

      Zapisz się do newslettera

      Zapraszamy do zapisu