Delegowanie do Niemiec - obowiązki pracodawcy w związku z koronawirusem

Obecna sytuacja związana z rozprzestrzenianiem się koronawirusa (SARS-Cov-2) wpływa w istotnym stopniu na każdą sferę gospodarki naszego zachodniego Sąsiada. Pracodawcy niemieccy zmuszeni są podejmować na szeroką skalę działania ochronne i organizacyjne w swoich zakładach pracy, by dostosować się do wytycznych niemieckich organów państwowych. Powyższe dotyczy też polskich pracodawców delegujących pracowników oraz zleceniobiorców na terytorium Niemiec. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1 pkt c Dyrektywy 96/71 WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 1999r. dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia usług państwo członkowskie, na terytorium którego pracodawca deleguje pracowników zobowiązane jest zagwarantować pracownikom delegowanym na jego terytorium warunki zatrudnienia, obejmujące zagadnienia, które w państwie członkowskim, gdzie wykonywana jest praca, ustalone są m.in. przez przepisy prawne, rozporządzenia lub przepisy administracyjne w zakresie dotyczącym m.in. zdrowia, bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy. Jednoznacznie obowiązki w tym zakresie nakłada na pracodawców delegujących pracowników do Niemiec także § 2 punkt 5 niemieckiej ustawy o delegowaniu pracowników (Arbeitnehmerentsendegesetz).

Regulacje, które w dotychczasowej praktyce delegowania za granicę były traktowane zazwyczaj z mniejszą uwagą niż kwestie podstawowe takie jak płaca minimalna, czas pracy, czy też wymagania formalne związane z delegowaniem powinny w dobie pandemii koronawirusa stanąć w centrum zainteresowania wszystkich pracodawców, którzy delegując za granicę swoich pracowników biorą także odpowiedzialność za ich zdrowie w państwie przyjmującym. Zachęcamy Państwa do zwrócenia uwagi na przepisy prawa niemieckiego oraz wytyczne, które obowiązują także zagranicznych pracodawców. Przypominamy jednocześnie, iż regulacje prawa niemieckiego znajdują zastosowanie także do tych przedsiębiorców, którzy korzystają w Polsce z cywilnoprawnych form zatrudnienia (np. umów zlecenia). Przedsiębiorcy ci bowiem na terytorium Niemiec podlegają regulacjom właściwym dla pracodawców.

Poniżej prezentujemy syntetyczne zestawienie najważniejszych informacji w tym zakresie:

Objęcie pracowników przez pracodawcę opieką

Obowiązek ten przejawia się w zobowiązaniu pracodawcy do:

• wszechstronnego i bieżącego informowania pracownika m.in. o symptomach choroby oraz o prawidłowym sposobie postępowania, mającym zminimalizować ryzyko zarażenia;
• odwołania (względnie przełożenia) podróży służbowych;
• zobowiązania pracowników, by informowali pracodawcę o przypadkach kontaktu w ciągu ostatnich 14 dni z osobami zakażonymi (także potencjalnie) lub przebywania na obszarach, w których występuje ryzyko zakażenia;
• ciągłego pozyskiwania przez pracodawcę wiedzy co do rozwoju sytuacji.

Zaostrzone środki higieny i ostrożności

Podstawowe znaczenie w tym zakresie mają wydane przez niemiecki rząd zasady dotyczące pracy w związku z wirusem SARS-Cov-2. Dokument wskazuje trzy kategorie środków, które mają na celu zatrzymanie rozprzestrzeniania się wirusa:

• środki techniczne;
• środki organizacyjne;
• środki osobowe.

Wśród środków technicznych dokument wymienia np. odpowiednie ukształtowanie miejsca pracy – zapewnienie minimalnej odległości co najmniej 1,5 metra pomiędzy pracownikami a osobami trzecimi (klienci, kontrahenci itd.), czy też dezynfekcję pomieszczeń sanitarnych, socjalnych i stołówek – poprzez regularne odkażanie klamek i poręczy, zapewnienie odstępu pomiędzy pracownikami, poszerzenie przestrzeni, w których spożywane są posiłki, i unikanie tworzenia się w nich kolejek. Zamknięcie stołówki (kantyny) powinno być środkiem ostatecznym.

W przypadku m.in. działalności w branży budowlanej istnieje obowiązek utrzymywania co najmniej 1,5 metrowego odstępu oraz pracy w jak najmniejszych grupach (np. 3 osoby), zapewnienie w bliskiej odległości od miejsca pracy dostępu do urządzeń sanitarnych, wyposażenie pojazdów służbowych w środki odkażające, unikanie korzystania z pojazdów służbowych przez większa liczbę pracowników.

Dla miejsc zakwaterowania pracowników istnieje obowiązek zapewnienia możliwie najmniejszych grup pracowników, posiadających wydzielone wyłącznie dla siebie kuchnie, toaletę i część wspólną, a także przewidzenie odrębnego pomieszczenia dla odizolowania potencjalnej osoby zakażonej.

Wśród środków osobowych dokument wymienia m.in. udostepnienie pracownikom mającym kontakt z osobami trzecimi środków ochrony osobistej (maski, przyłbice) i zobowiązanie do ich używania oraz obowiązek prowadzenia szerokich działań informacyjnych przez pracodawcę w zakresie podejmowanych środków zapobiegawczych i obecnej sytuacji w zakładzie pracy.

Szczególną ochroną objęci są pracownicy należący do grup ryzyka – co dotyczy osób w wieku powyżej 60 lat i/lub z chorobami towarzyszącymi.

Należy utrzymywać możliwie najdalej posunięte środki ochrony przez zakażeniem, bowiem ryzyko zarażenia w miejscu pracy stanowi jedną z głównych przyczyn, dla których pracownik unika przebywania w zakładzie, jedocześnie zaś trzeba pamiętać, że pracodawca może ponosić odpowiedzialność za powstałe szkody, jeżeli wskutek niewdrożenia przez niego środków ochronnych ucierpią zatrudniani pracownicy.

Podejrzenie u pracownika zarażenia koronawirusem

W przypadku podejrzenia zarażenia pracownika koronawirusem pracodawca powinien natychmiastowo podjąć działania, w tym:

• powiadomić właściwy lokalny urząd zdrowia;
• odseparować pracownika od reszty załogi;
• przetransportować pracownika w sposób bezpieczny do miejsca, w którym może zostać przeprowadzony test na obecność wirusa;
• ustalić, jakie osoby miały kontakt z zakażonym, i skierować te osoby do odbycia testów na obecność wirusa.

Co dalej

Wobec powyższego po stronie pracodawców delegujących pracowników do Niemiec powstaje obowiązek zadbania o przygotowanie stosownej dokumentacji w związku z delegowaniem pracowników do Niemiec w celu spełnienia wymogów niemieckiego prawa (w szczególności obowiązki informacyjne wobec pracownika) , jak i przestrzeganie powyższych zasad ochrony zdrowia pracowników delegowanych. Warto również porozumieć się z niemieckim kontrahentem i zobowiązać go do wykonania choćby części obowiązków, które prawo niemieckie nakłada na pracodawcę (np. zabezpieczenia na miejscu środków dezynfekujących, rękawiczek, ręczników papierowych). W tym celu rekomendujemy wszelkie porozumienia w formie pisemnej dla celów dowodowych.

Autorzy

dr Katarzyna Styrna - Bartman LL.M., radca prawny

Rafał Garus, aplikant radcowski 

Kancelaria Prawna BLU Law & Outsourcing z Wrocławia

Wszystkie prawa zastrzeżone. Tekst jest objęty ochroną prawnoautorską. Kopiowanie i publikowanie bez zgody autorów jest zabronione.