Zgłoszenie znaku towarowego

Dzisiejszy wpis dedykujemy wszystkim przedsiębiorcom działającym na rynkach krajowych i zagranicznych. Czy prowadząc biznes wystarczy stworzyć nazwę, logo i oprawę graficzną rozróżniającą naszą firmę od wszystkich innych? Niestety nie. Trzeba także zadbać o ochronę prawną naszej nazwy i znaku towarowego (logotypu). Co, jeżeli tego nie zrobimy? Poniżej przedstawiamy historię z życia wziętą…

Nasz krajowy przedsiębiorca od lat prowadził z sukcesem na rynku krajowym i zagranicznym działalność gospodarczą pod wybraną przez siebie nazwą, posługując się określonym logotypem zaprojektowanym przez grafika. Pewnego dnia, niczego się nie spodziewając, odebrał list od zagranicznej kancelarii prawnej reprezentującej jej klienta (zagraniczną firmę) z żądaniem natychmiastowego zaprzestania korzystania z tegoż znaku oraz zapłaty odszkodowania z tytułu bezprawnego korzystania z nazwy… jej klienta. Sprawa trafiła do naszej kancelarii i co się okazało? Nasz przedsiębiorca nie posiadał żadnej rejestracji ani na rynku krajowym, ani na rynku zagranicznym. Nie miał jednak wiedzy o tym, żeby w Polsce czy też za granicą funkcjonował podmiot posługujący się identyczną nazwą. Jak przyznał jednocześnie, nigdy się tym szczególnie nie interesował. Okazało się, że poszkodowana zagraniczną spółka zatroszczyła się o rejestrację znaku i objęcie go ochroną na rynku unijnym na kilka lat wcześniej . Dokonała tego w 2010 r. (dla znaku o charakterze graficznym) oraz w 2015 r. (dla znaku o charakterze słownym), uzyskując ochronę w zakresie prowadzonej działalności - która jednak (co później okazało się kluczowe) była zasadniczo odmienna od działalności prowadzonej przez naszego krajowego przedsiębiorcę.

Pod wpływem pisma otrzymanego od zagranicznej kancelarii prawnej oraz właśnie z uwagi na całkowicie odmienny rynek, na którym obaj przedsiębiorcy działali, nasz klient zdecydował się zastrzec znak przed Urzędem Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) z siedzibą w Alicante (Hiszpania), odpowiedzialnym za rejestrację znaków towarowych na poziomie unijnym. Po dokonaniu zgłoszenia urząd ten wszczął standardową procedurę, w trakcie której m.in. poszukiwano identycznych lub podobnych znaków w bazie znaków towarowych. W jej efekcie o złożonym wniosku poinformowana została właśnie wspomniana powyżej zagraniczna firma, która - korzystając z przysługujących jej praw - wniosła do EUIPO sprzeciw wobec rejestracji. Finalnie, po złożeniu przez naszego klienta odpowiedzi na stanowisko oponenta, sprawa skończyła się całkowitym oddaleniem sprzeciwu z uwagi m.in. na fakt, że w opinii EUIPO usługi świadczone  przez naszego klienta nie miały nic wspólnego z usługami oferowanymi przez oponenta, jak również miały odmienne kanały dystrybucji oraz odbiorców. Cała sprawa trwała ponad dwa lata, w trakcie których wspieraliśmy naszego klienta przede wszystkim poprzez przygotowywanie odpowiedzi na argumenty oponenta.

Czy zatem warto zatroszczyć się o swoją nazwę i logo? Powyższa sprawa pokazuje, że warto temu tematowi poświęcić więcej uwagi, bowiem w przeciwnym razie zastrzeżenie używanego nieraz przez bardzo długi czas znaku towarowego może okazać się jeśli nie niemożliwe, to co najmniej generujące znaczne nakłady środków celem obrony przed roszczeniami innych podmiotów czy sprzeciwami wobec rejestracji. Poniżej przedstawiamy wybrane przez nas informacje dotyczące znaku towarowego, które warto znać.

Rejestracja znaku towarowego

Rejestracja znaku towarowego może zasadniczo nastąpić na dwóch poziomach: krajowym lub/oraz wspomnianym już unijnym. W pierwszym wypadku postępowanie prowadzone jest przed właściwym organem danego państwa (w Polsce jest to Urząd Patentowy), zaś ochrona udzielana jest na obszarze tego konkretnego kraju. Jak można się domyślić, w drugim przypadku ochrona jest znacznie szersza, bowiem obejmuje wszystkie obecne i przyszłe państwa członkowskie Unii Europejskiej. Jest to więc rozwiązanie dużo bardziej atrakcyjne w świecie, w którym działalność nie ogranicza się wyłącznie do rodzimego rynku, lecz najczęściej przenika różne terytoria.

Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO)

Urzędem właściwym do rozpoznawania wniosków o rejestrację na poziomie unijnym jest Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) z siedzibą w Alicante (Hiszpania). Jest odpowiedzialny za rejestrację znaków towarowych Unii Europejskiej (European Union trade marks) oraz wspólnotowych wzorów przemysłowych (registered Community designs). Urząd rejestruje rocznie 135 tys. znaków i 100 tys. wzorów. Podstawowymi zadaniami EUIPO są m.in. administracja systemem znaków i systemem wzorów, egzekucja praw własności intelektualnej czy współpraca z organami krajowymi odpowiedzialnymi za tematykę własności przemysłowej (w tym z Urzędem Patentowym RP).

Formularz elektroniczny

Procedura rejestracji unijnego znaku towarowego przebiega w oparciu o przepisy unijne - a dokładnie rozporządzenia PE i Rady (UE) nr 2017/1001 z dnia 14.06.2017 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej („Rozporządzenie 2017/1001”) oraz rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 2018/625 z dnia 05.03.2018 r.* („Rozporządzenie 2018/625”), które regulują zasady rozpatrywania zgłoszeń, bezwzględne podstawy odmowy rejestracji czy postępowanie inicjowane sprzeciwem.

Pierwszym etapem rejestracji jest dokonanie zgłoszenia europejskiego znaku towarowego, które następuje poprzez formularz elektroniczny dostępny na stronie internetowej EUIPO lub też w formie tradycyjnej (papierowej). Wybierając drogę elektroniczną, zgłaszający może wykorzystać tryb zwykły (dla bardziej zaawansowanych zgłoszeń) albo tryb przyspieszony (tzw. Fast Track).

Zgłoszenie powinno być poprzedzone gruntownym sprawdzeniem dostępności wybranego znaku, albowiem jednym z etapów procesu rejestracji jest badanie przez EUIPO, czy nie istnieje już identyczny lub podobny znak w bazie znaków towarowych UE. Jeżeli taki znak (lub znaki) zostanie wykryty, to EUIPO poinformuje o toczącym się postępowaniu rejestracyjnym jego właściciela, który będzie mógł wnieść sprzeciw.

Wypełniając formularz zgłoszenia wymagane jest m.in. podanie wykazu towarów i/lub usług objętych zgłoszeniem (najlepiej stosując tzw. klasyfikację nicejską) oraz załączenie wizualizacji znaku (który może przybrać jedną z kilku przewidzianych form, takich jak forma słowna, graficzna, słowno-graficzna czy przestrzenna).

Po wysłaniu zgłoszenia jest ono rozpatrywane przez EUIPO. Na tym etapie ma miejsce m.in. sprawdzenie bezwzględnych podstaw odmowy rejestracji, tłumaczenie zgłoszenia na inne języki UE oraz poszukiwanie identycznych lub podobnych znaków w bazie znaków towarowych UE (patrz wyżej).

Co to są bezwzględne podstawy odmowy rejestracji? (art. 7 Rozporządzenia 2017/1001)

Nie każdy znak zostanie objęty ochroną przez EUIPO. Z jednej strony musi on bowiem odróżniać się od towarów/usług innych przedsiębiorstw oraz być tak przedstawiony, by umożliwić odbiorcom ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu ochrony. Z drugiej zaś strony znak nie może wpisywać się w kryteria zwane pod ogólnym pojęciem „bezwzględnych podstaw odmowy rejestracji”. Określa je art. 7 Rozporządzenia 2017/1001, wskazując, kiedy danemu znakowi nie może zostać udzielona ochrona. Może chodzić przykładowo o znaki towarowe, które są sprzeczne z porządkiem publicznym lub z dobrymi obyczajami (np. znak towarowy z marihuaną - por. wyrok Sądu UE z dnia 12.12.2019 r., T-683/18), znaki towarowe pozbawione jakiegokolwiek odróżniającego charakteru czy też znaki towarowe, które ze względu na swój charakter mogą wprowadzać w błąd na przykład co do charakteru, jakości lub pochodzenia geograficznego towarów lub usługi.

Sprzeciw wobec rejestracji znaku (art. 46 i nast. Rozporządzenia 2017/1001, art. 2 i nast. Rozporządzenia 2018/625)

Pozytywnie zakończony etap weryfikacji zgłoszenia skutkuje jego publikacją. W terminie 3 miesięcy od tej daty osoby trzecie, które uważają, że zgłoszony znak nie powinien być zarejestrowany, mogą zgłosić sprzeciw. W takiej sytuacji wszczynane jest postępowanie, które - jeśli zakończy się po myśli oponenta (tj. składającego sprzeciw) - skutkować będzie odmową rejestracji znaku.

W pierwszej kolejności badana jest dopuszczalność samego sprzeciwu, a więc m.in. czy wniesiony został w terminie. Jeżeli weryfikacja przebiegnie pozytywnie, EUIPO wysyła stosowne powiadomienie do obu stron, określając terminy postępowania. Rozpoczyna się ono od trwającego zazwyczaj dwa miesiące tzw. okresu przejściowego (cooling-off period), w którym strony mogą dojść do porozumienia.

W braku polubownego zakończenia sprawy postępowanie wchodzi w fazę sporną. Na tym etapie oponent otrzymuje termin na przesłanie dodatkowych informacji i dowodów na poparcie swojego stanowiska, zgłaszający zaś - na złożenie odpowiedzi. Przeciętny czas wyznaczany przez EUIPO każdej ze stron to dwa miesiące, który może jednak ulec wydłużeniu z uwagi np. na szczególne sytuacje (w rodzaju pandemii koronawirusa).

Po wymianie pism EUIPO informuje strony, że nie będą dopuszczone żadne dalsze uwagi, oraz podejmuje decyzję odnośnie sprzeciwu. Jeżeli sprzeciw zostaje uznany za bezpodstawny, znak towarowy podlega rejestracji.

Z jakimi kosztami należy liczyć się przy procedurze rejestracji znaku towarowego UE?

Koszty zgłoszenia znaku zaczynają się od kwoty 850 EUR - oplata podstawowa od wniosku wynosi bowiem właśnie 850 EUR (formularz online) albo 1.000 EUR (formularz tradycyjny – papierowy).

Każdy wniosek zawiera jedną zastrzeganą klasę towarów i usług. Za dodatkową opłatą w wysokości 50 EUR można dodać drugą klasę, a za każdą kolejną klasę opłata wynosi 150 EUR. Jeśli zatem zastrzega się jednorazowo trzy klasy, to opłata wyniesie 1.050 EUR (droga online) bądź 1.200 EUR (droga tradycyjna).

Jeżeli są Państwo zainteresowani uzyskaniem ochrony na poziomie unijnym dla wykorzystywanego w swej działalności znaku towarowego, nasza Kancelaria służy pomocą.

---

* Pełna nazwa: rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2018/625 z dnia 5 marca 2018 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej oraz uchylające rozporządzenie delegowane (UE) 2017/1430.

dr Katarzyna Styrna – Bartman LL.M, radca prawny, Rafał Garus, radca prawny. Wszystkie prawa zastrzeżone