Płaca minimalna dla opiekunki w 2017 roku

Dziś chciałabym krótko odnieść się do zmian w prawie, które wchodzą w życie od 1 stycznia 2017 roku. Czy i w jakim zakresie agencje delegujące opiekunki do pracy w Niemczech powinny płacić swoim zleceniobiorcom - opiekunkom płacę minimalną w wysokości 13 złotych za godzinę.

Zaczynając od początku, ustawa zmieniająca ustawę o minimalnym wynagrodzeniu za pracę wprowadziła definicję „minimalnej stawki godzinowej”, którą jest minimalna wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług, przysługująca przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi.

Zgodnie z art. 8a. 1.

w przypadku umów, o których mowa w art. 734 i art. 750 Kodeksu cywilnego, wykonywanych przez przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługi, wysokość wynagrodzenia powinna być ustalona w umowie w taki sposób, aby wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług nie była niższa niż wysokość minimalnej stawki godzinowej ustalonej zgodnie z art. 2 ust. 3a, 3b i 5.

Od zasady są jednak wyjątki, które będą miały istotne znaczenia dla rozpatrywanej kwestii.

Wyjątek 1

Zgodnie bowiem z art. 8d ustawy

zasad dotyczących płacy minimalnej nie stosuje się do umów zlecenia, jeżeli o miejscu i czasie wykonania zlecenia lub świadczenia usług decyduje przyjmujący zlecenie i przysługuje mu wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne.

Wyjątek 2

Wyłączenie odnosi się także do umów:

dotyczących usług opieki domowej nad osobą niepełnosprawną, przewlekle chorą lub w podeszłym wieku, gdy w związku z ich wykonywaniem osoba świadcząca usługi zamieszkuje wspólnie z podopiecznym w jego mieszkaniu lub domu, a ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone jednej osobie lub wspólnie zamieszkującej rodzinie nieprzerwanie przez okres dłuższy niż jedna doba, z wyjątkiem przypadku świadczenia usług we wszelkich placówkach świadczących całodobowe usługi dla osób niepełnosprawnych, przewlekle chorych lub w podeszłym wieku

art. 8d pkt 5 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę

Odnosząc powyższe przepisy do zagadnienia delegowania opiekunek, należy w pierwszej kolejności  dokonać rozróżnienia czynności, które opiekunki wykonują w ramach umowy zlecenia, gdyż agencje stosują różne modele delegowania. Jeśli przykładowo opiekunka niezależnie od czynności typowo opiekuńczych roznosi także ulotki, agencja niekoniecznie będzie miała obowiązek zapłacenia minimalnej stawki godzinowej w sytuacji, gdy opiekunka sama i we własnym zakresie decyduje o sposobie wykonywania tych właśnie czynności. Nie zapominajmy również o małym niuansie, jaki jest z tym związany, a mianowicie o zaświadczeniach A1 dla opiekunek, które agencje niejednokrotnie uzyskują na podstawie art. 13 rozporządzenia europejskiego 883/2004. Starając się bowiem o A1 musimy wykazać, że opiekunka wykonuje swoją pracę na terytorium Polski co najmniej w zakresie odpowiadającym 25% czasu pracy/wynagrodzenia. Należy zatem zadbać o spójność nowej regulacji w umowie (aneksie) z opiekunką odnośnie czynności wykonywanych przez nią na terytorium kraju z zagadnieniem zaświadczeń A1, aby uniknąć przykrej niespodzianki w postaci cofnięcia A1. Pamiętajmy, stosując A1 na podstawie art. 13, należy podczas kontroli organu rentowego wykazać, że opiekunka faktycznie, a nie fikcyjnie wykonuje czynności np. marketingowe. Pamiętajmy również, że kontrola nie ogranicza się tylko do dokumentów i tego co jest w nich napisane. Wiadomo bowiem nie od dziś, że papier przyjmie wszystko...ale ZUS już niekoniecznie.

Wracając jednak do czynności opiekuńczych wykonywanych na terytorium Niemiec, zagadnienie jest bardziej złożone. Wykonywanie czynności opiekuńczych na terytorium Niemiec podlega bowiem co do zasady pod prawo niemieckie...i pod niemieckie regulacje płacy minimalnej, nie zaś regulacje prawa polskiego. Pisałam o tym wielokrotnie na blogu. Czy należy zapewnić opiekunce płacę minimalną w umowie zlecenia, jeśli wyjeżdża do pracy za granicę? Konieczne jest zapewnienie opiekunce takiej stawki, jaka obowiązuje w kraju delegowania, czyli w naszym przypadku w Niemczech. Warto jednak zadbać o to, aby w umowie zlecenia obowiązywała również minimalna stawką obowiązująca w Polsce, choć z mojego punktu widzenia, zastosowanie będzie miało właśnie prawo niemieckie, a nie polskie. Tyle w teorii, w praktyce PIP, czy ZUS zagadnienie to może być jednak zupełnie inaczej postrzegane... Analizując polskie i niemieckie regulacje płacy minimalnej, można w zasadzie uznać, że w przeciwieństwie do prawa niemieckiego, polskie prawo stara się jednak uwzględnić ten specyficzny rodzaj pracy jakim jest opieka całodobowa na chorymi lub starszymi osobami w domu, gdzie 24 – godzinna gotowość do pracy jest standardem. Efektem tego jest wyłączenie określonego zakresu usług opiekuńczych spod regulacji płacy minimalnej w Polsce. Takiej regulacji w niemieckim prawie nie znajdziemy.

dr Katarzyna Styrna – Bartman, Wszystkie prawa zastrzeżone.