Zlecenie w Niemczech - wyzwanie dla prawników i księgowych

O czym warto i należy pamiętać decydując się na realizację zlecenia w Niemczech? Kontrakt w Niemczech to nie tylko szansa dla firmy, ale i spore wyzwanie dla działu prawnego i księgowego. Poniżej przedstawiam podstawową check - list zagadnienień, o których warto pamiętać.

Prawo niemieckie i prawidłowa kwalifikacja branżowa

Zgodnie z § 2 niemieckiej ustawy o delegowaniu pracowników (AEntG) przedsiębiorca zobowiązany jest stosować obowiązujące na terytorium Niemiec zasady dotyczące m.in.:

minimalnych stawek, w tym stawek z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych,
minimalnego urlopu rocznego,
maksymalnych norm czasu pracy oraz norm dotyczących odpoczynku,
bezpieczeństwa i higieny pracy.

W niemieckim prawie kluczowe dla określenia prawidłowych norm prawa pracy dla zagranicznego pracodawcy, ma prawidłowa kwalifikacja działalności pracodawcy pod kątem przynależności do określonej branży. Powyższe determinuje zasady prawa pracy, w tym konieczność stosowania określonego układu zbiorowego w działalności firmy. Zgodnie bowiem z § 3 i 4 niemieckiej ustawy o delegowaniu pracowników, normy układu zbiorowego, który został uznany za powszechnie obowiązujący (Allgemeinverbindlichkeitserklärung), a także rozporządzeń wydanych m.in. dla branży budowlanej (Bauhauptgewerbe) lub okołobudowlanej (Baunebengewerbe) obowiązują także zagranicznych przedsiębiorców.

Płaca minimalna

Podstawowym obowiązkiem pracodawcy w Niemczech jest zagwarantowanie pracownikowi minimalnego wynagrodzenia na terytorium Niemiec, które powinien otrzymać zgodnie z niemieckim prawem. Ogólne stawki płacy minimalnej wynoszą 8,84 euro brutto za godzinę pracy. W branży budowlanej stawki te wynoszą odpowiednio od 11,30 euro do 14,70 euro (w zależności od kwalifikacji do grupy wynagrodzeń w oparciu o kryterium umiejętności pracownika i rodzaju pracy).

Czas pracy i nadgodziny

Zgodnie z prawem niemieckim uznaje się, że pracownik świadczy pracę w godzinach nadliczbowych, jeżeli jego czas pracy przekracza czas pracy umówiony przez strony w umowie o pracę lub też czas pracy (dzienny lub tygodniowy) przyjęty za powszechnie obowiązujący w miejscu wykonywania pracy.

Warto również pamiętać, iż niemiecka ustawa o czasie pracy przewiduje:

minimalny 11 – godzinny dobowy odpoczynek pracownika,
przerwę w pracy, która nie jest zaliczana do czasu pracy,
zakazy dotyczące pracy w niedzielę,
maksymalne normy czasu pracy.

Wyżywienie, nocleg, transport

Przed rozpoczęciem prac w Niemczech warto uwzględnić aktualnie obowiązujące interpretacje niemieckiego urzędu celnego w zakresie zaliczenia wydatków z tytułu noclegu, transportu, czy też wyżywienia pracownika oddelegowanego na poczet płacy minimalnej.

Obowiązki zgłoszeniowe

Przed rozpoczęciem działalności w Niemczech należy sprawdzić, czy działalność przedsiębiorcy nie podlega pod obowiązek zgłoszeniowy za pomocą specjalnego portali: www.meldeportal-mindestlohn.de.

Obowiązki dokumentacyjne

Pracodawca powinien upewnić się, czy nie obowiązują go specjalne obowiązki związane z przechowywaniem dokumentacji w Niemczech podczas wykonywania zlecenia za granicą.

Zaświadczenie A1 i karta ubezpieczenia zdrowotnego A1

Na podstawie rozporządzenia europejskiego 883/2004 pracodawca zobowiązany jest uzyskać dla pracowników/zleceniobiorców zaświadczenia A1. Podstawą wydania zaświadczenia jest co do zasady art. 12 albo 13 tego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a wybór formy delegowania zależy w każdym przypadku od indywidualnej oceny sytuacji przedsiębiorcy i formuły realizacji kontraktu w Niemczech. Po uzyskaniu zaświadczenia A1, przedsiębiorca powinien wystąpić do instytucji odpowiedzialnej za ubezpieczenie zdrowotne celem uzyskania EKUZ dla celów związanych z pracą zawodową.

Wynagrodzenie pracowników / koszt pracodawcy

Prawidłowa kalkulacja kosztów kontraktu powinna uwzględniać szczególne zasady liczenia płac pracowników delegowanych (także w przypadku wystąpienia po stronie pracownika ograniczonego obowiązku podatkowego w Niemczech np. w związku ze zmianą rezydencji podatkowej), ale także zagadnienia podatkowe związane z prawidłowym ustaleniem rezydencji podatkowej pracownika.

Podatek dochodowy przedsiębiorcy

Dokonanie oceny możliwości wystąpienia po stronie przedsiębiorcy obowiązku podatkowego w Niemczech (np. wobec powstania zakładu podatkowego w Niemczech) determinuje nie tylko koszty prowadzenia działalności, ale także konieczność podjęcia współpracy z niemieckim biurem rachunkowym.

Podatek VAT

Wykonywanie usług związanych z nieruchomościami na terytorium Niemiec przez polskiego przedsiębiorcę (niem. Grundstückbezogene grenzüberschreitende Leistungen) może (choć niekoniecznie musi) uzasadniać obowiązek rejestracji w Niemczech do podatku VAT. Powyższą okoliczność ustala się także z uwzględnieniem regulacji prawa niemieckiego w tym zakresie i intepretacji niemieckiego Ministerstwa Finansów (Bundesfinanzministerium) w kontekście definicji usług związanych z nieruchomościami.

dr Katarzyna Styrna - Bartman, Wszystkie prawa zastrzeżone.